“Long Walk For Assange”, de voettocht van Nikolei Rewin om de aandacht te vestigen op de gevangenschap van Assange, bracht afgelopen vrijdag aan bezoek aan Gent. Door omstandigheden konden we hem niet ontvangen in Leuven waar hij vorige week passeerde, maar wel in Gent. Nikolei legde al 800 van de 1200 km af, op weg naar London Belmarsh. Onderweg wil hij met zoveel mogelijk Assange sympathisanten praten, om samen te overleggen welke acties we kunnen doen om zijn uitlevering tegen te houden. Het eindpunt van Nikolei’s tocht is London, waar op 8 oktober de “DEA” (Don’t Extradite Assange)-campagne een “omsingeling” van het Britse parlement plant om de vervolging van Assange aan te kaarten.

Assange is nog altijd opgesloten in London Belmarsh, waar zijn advocaten nu een beroep hebben aangetekend tegen zijn uitlevering naar de VS. Een “recente” geschiedenis van Julians vervolging – geeft ons een idee van welke scrupules de VS en het VK hebben in de vervolging van de oprichter van Wikileaks sinds de opsluiting in London Belmarsh (we laten de 7 jaar waarin Assange opgesloten was in de Ecuadoraanse ambassade voor het gemak achterwege achterwege.)

• April 2019: Julian Assange wordt vanuit de Ecuadoraanse ambassade in London naar de terroristengevangenis “London Belmarsh” overgebracht. Ecuador had kort daarvoor een miljardenpakket schuldverlichting van het IMF gekregen in ruil voor de opheffing van de diplomatieke bescherming van Assange. De duur van zijn opsluiting wordt arbitrair bepaald op 50 weken. Het excuus daarvoor luidt dat hij zijn voorwaarden van het verblijf in de ambassade niet zou nageleefd hebben.

• November 2019: speciaal gezant van de Verenigde Naties Nils Melzer stelt vast dat Julian Assange tekenen vertoont van foltering: “all the symptoms typical for prolonged exposure to psychological torture” en “However, what we have seen from the UK Government is outright contempt for Mr. Assange’s rights and integrity,”

• Februari 2020: de eerste zittingen van Assange’s uitleveringsproces gaan van start. Ze behandelen vooral het uitleveringsverdrag tussen de VS en de VK, dat zoals andere uitleveringsverdragen en internationale verdragen een principe van de rechtstaat en van het internationaal recht naleeft: voor misdrijven die als “politiek gemotiveerd” kunnen worden omschreven, mogen geen onderdanen van een andere staat worden uitgeleverd. De advocaten van de VS proberen te argumenteren waarom de activiteiten van Wikileaks als niet-politiek gemotiveerd zouden kunnen begrepen worden. Na 4 dagen worden de zittingen voorlopig opgeschort. Assange blijft in de gevangenis. De Covid-19 pandemie breekt uit, en de hervatting van de zittingen wordt hierdoor uitgesteld.

• Juli 2020: De VS formuleren nieuwe aanklachten tegenover Assange, die niets met de vorige te maken hebben. De klip van de onverzoenbaarheid van Assange’s uitlevering met het US-UK uitleveringsverdrag moest op één of andere manier omzeild worden… De kroongetuige in de nieuwe aanklachten is Sigur Thordarsson, een informant voor de FBI. Ondanks de bekentenis van Thordarson dat hij de beschuldigingen tegen Assange had verzonnen, in ruil voor onschendbaarheid voor zijn eigen misdrijven in de VS, bleven die beschuldigingen sleutelmateriaal in de VS-aanklachten. (Thordarson is ondermeer verschillende malen aangeklaagd voor pedofilie en rekende erop om met valse bekentenissen een mogelijke straf te ontlopen)

• September 2020: de hoorzittingen in het uitleveringsproces van Assange hervatten in Londen en duren 4 weken. Meer dan 40 getuigen worden gehoord, waaronder Daniel Ellsberg, de klokkenluider van de Pentagon Papers. Assange gaat terug naar de cel in afwachting van het verdict van de rechter (Hij was aanwezig op enkele zittingen, maar in slechte gezondheid en onder volledige bewaking. Hij kreeg niet de gelegenheid om zelf te getuigen).

• 4 januari 2021:Rechter Vanessa Baraitser oordeelt dat Assange niet moet uitgeleverd worden aan de VS. Een onverwacht “positief” verdict, maar met meer dan één adder onder het gras.Het argument luidt dat het risico te groot zou zijn dat hij zelfmoord zou plegen in één van de zwaarbewaakte “Supermax” gevangenissen waarin hij opgesloten zou worden. Maar: op alle andere beschuldigingen volgt de rechter de Amerikaanse aanklager, zoals ondermeer de beschuldiging dat Wikileaks mensen in gevaar zou kunnen gebracht hebben, dat Assange een hacker zou zijn ipv een journalist, en ze vergoelijkte zelfs de afluister- en spionagepraktijken van de firma UC Global tijdens Assanges opsluiting in de Ecuadoraanse ambassade, nadat een getuige hierover was ondervraagd op de zittingen in september.

• 6 Januari 2021: de euforie bij Assange-supporters over de onverwachte uitspraak is van korte duur. Baraitser laat weten dat Assange desalniettemin toch in de cel blijft. Waar ze twee dagen eerder nog het risico aanvoerde dat Assange zich van het leven zou beroven, gaat ze ervan uit dat deze keer het risico op “ontsnapping” te groot zijn indien Assange uit de terreurgevangenis zou gehaald worden bijvoorbeeld onder huisarrest geplaatst. Opvallend detail: in volle coronapandemie worden veel Britse gevangenen in die periode voorlopig vrijgelaten, omwille van de onhygiënische toestanden in de gevangenis, en een navenant te groot besmettings- en overlijdensrisico met COVID-19. Zij krijgen wel ‘huisarrest’, Julian Assange, die een onderliggende longaandoening heeft, niet. De officiële uitleg is dat hij als Australiër niet onder de bevoegdheid van de beslissingen van de Britse overheid valt. En vooral: hij is nergens voor veroordeeld, dus hij kan officieel niet van clementiemaatregelen genieten. Het geopolitieke motief voor het vasthouden van Assange is uiteraard om de VS de gelegenheid geven om in beroep te gaan tegen de beslissing tot niet-uitlevering, en om hun cliënt op een dienblaadje klaar te houden indien het moment daar is om hem op te eisen.

• September 2021: Yahoo-News brengt aan het licht dat de Amerikaanse inlichtingendiensten plannen beraamden om Assange uit de Ecuadoraanse ambassade te ontvoeren, en hem eventueel te vermoorden. Mike Pompeo reageert op het uitbrengen van dit nieuws dat diegenen die dit uitgelekt hebben, zouden moeten vervolgd worden.

• December 2021: het Britse Hooggerechtshof (‘High Court’) geeft de VS in beroep gelijk: Assange kan toch uitgeleverd worden. Het zelfmoordrisico zou overroepen zijn indien Assange in een minder streng bewaakt regime zou worden opgesloten dan in de strengste 24/24 bewaakte “SAM’s”, waar Assange normaal gezien naartoe zou gestuurd worden. De VS zouden ook overwegen om hem zijn straf in Australië te laten uitzitten. Eerste bedenking: waarom zouden we op de garanties van de VS moeten vertrouwen nadat ze Assange beschuldigen obv van valse bekentenissen, en nadat aan het licht kwam dat ze hem in 2017 fysiek probeerden uit te schakelen, om een voor hen ongunstige afloop via juridische weg te vermijden? Tweede bedenking: men gaat er blijkbaar op geen enkele manier nog vanuit dat Assange misschien ook zou kunnen vrijgesproken worden na berechting in de VS… Assange’s uitlevering is nu geen puur ‘juridische’ kwestie meer (dat was ze nooit geweest uiteraard), maar komt nu ook formeel op het domein van “de politiek”. Assange blijft in de cel in London Belmarsh.

• Maart 2022: Het Britse Supreme Court verklaart de grond voor het beroep van Assange tegen de uitlevering onontvankelijk. In vergelijkbare zaken waar de schending van de rechten van de beklaagde een aantoonbaar bewijsmateriaal zijn, zal het Supreme Court normaal gezien altijd de beroepsmogelijkheden open laten. Niet zou bij de zaak-Assange: “the application didn’t raise an arguable point of law” (“De aanvraag leverde geen betwistbare rechtsvraag op”)

• Juni 2022: Brits minister van buitenlandse zaken Priti Patel keurt de uitlevering van Assange naar de VS goed.

• 26 augustus 2022: Assange’s advocaten dienen beroep in tegen zijn uitlevering volgens de procedure van de “Perfect Grounds Appeal”. Dit zou de laatste stap zijn om Assange’s uitlevering op juridisch basis tegen te houden binnen het Brits rechtssysteem. Ze voeren ondermeer aan dat Assange gestraft wordt voor zijn politieke overtuigingen, dat de VS de feiten verdraaid heeft om Assange te kunnen beschuldigen, dat hij aangeklaagd wordt voor zaken die onder de vrije meningsuiting zouden moeten vallen (“protected speech”), dat een uitlevering een schending zou zijn van de bepalingen van het uitleveringsverdrag tussen de VS en het VK.

Deze chronologie laat zien dat Assange’s rechten en integriteit langs verschillende kanten geschonden zijn gedurende zijn “voorhechtenis” periode in Belmarsh (en daarvoor gedurende zijn verblijf in de ambassade). Verontwaardiging hierover, en over de zwijgzaamheid van de mainstream pers over zulke flagrante schendingen van mensenrechten, was een drijfveer voor de “Long walk 4 Assange” van Kolja. Naast een manier om te mobiliseren voor 8 oktober, is zijn actie ook een manier om lokale steungroepen tot een plaatselijke actie te stimuleren, een actie die de vrijlating van Assange beoogt.

De Gentenaars die de discussie met Kolja voerden, beslisten om op 12 september tijdens de Gentse “Volksraad” het voorstel te doen om een burgerinitiatief te beginnen, naar het Leuvense voorbeeld (dat we hier in deze blog uitvoerig toegelicht hebben). Ook in Namen, waar Kolja twee weken eerder een bezoek bracht aan de plaatselijke steungroep voor Julian Assange, en in Antwerpen (waar Magda van de Leuvense steungroep woont), zou zo’n actie kunnen overwogen worden.

Waar gaat het om?

Wanneer burgers voldoende handtekeningen verzamelen volgens een geijkte procedure – dan kunnen ze een voorstel doen aan hun gemeentebestuur. Eigenlijk zou elke instelling die zich democratisch noemt, die geacht wordt te opereren binnen het kader van een democratische rechtstaat, zich moeten uitspreken voor de onmiddellijke vrijlating van Assange, zeker na geïnformeerd te zijn over de manier waarop hij vervolgd wordt.

Wat zijn de moeilijkheden om dit te realiseren?

• Er moeten voldoende handtekeningen opgehaald worden, wat engagement vraagt.

• Het stadsbestuur zal zich in navolging van Leuven proberen te verschuilen achter “niet-bevoegdheid”. Het argument luidt dan: “dit is een internationale zaak waar wij op gemeentelijk niveau niks over te beslissen hebben.” – waarmee ze de burgers zullen proberen het recht op een tussenkomst in de gemeenteraad te ontzeggen. Op dit argument moet geanticipeerd worden door te verwijzen naar het feit dat ook de Gentse gemeenteraad een officiële steunbetuiging aan Oekraïne gedaan heeft. Beslissingen over de oorlog in Oekraïne zijn evenmin een domein waar de lokale overheid beslissingsbevoegdheid over heeft.

• Er kan worden ingespeeld op een gevoel van faits divers. “Wij erkennen dat Assange onrecht wordt aangedaan, maar er zijn zoveel zaken waarin onrecht gebeurd in deze wereld. Als we ons beginnen uitspreken voor het ene, waar begint het dan en waar stopt het dan?”

De manier waarop Assange vervolgd wordt toont aan dat dat laatste niet opgaat. Het is niet gewoon “een” vervolging, maar een symptoom voor de uitzonderingstoestand waarin vandaag de afbraak van onze globale sociale bescherming wordt georganiseerd¹.

Willen we dat laten gebeuren om een vrijgeleide te geven aan de wetten van de brute machtspolitiek? Of durven we ons de vraag stellen waarom die zo hevig op Julian Assange van kracht is? We zouden het antwoord daarop nochtans niet ver moeten zoeken. Dat de oorlogsmisdaden van het Amerikaans imperialisme in het Midden-Oosten aan het licht gebracht werden, is voor hen al een brug te ver, maar nu de VS de oorlog in Oekraïne proberen te laten uitdraaien op een openlijke confrontatie met Rusland en China, zijn het ook vooral hun huidige en toekomstige oorlogsplannen waarvan ze de beweegredenen uit beeld willen houden. De verbetenheid waarmee ze zich op Wikileaks en Assange richten, geeft daarbij aan hoe belangrijk dat voor hen is.

Het profiel van de meeste solidariteitsgroepen voor Julian Assange staat echter mijlenver verwijderd van die realiteit. Kleinburgerlijke acties zoals een picknick houden voor Assange ter ere van zijn 50^e verjaardag van Assange, of illusies in parlementaire verzoekschriften, zullen de grote massa er niet toe bewegen om zich het lot van Assange aan te trekken. Ze zullen ons ook niet doen inzien dat de vervolging van Assange ons een spiegel voorhoudt over het eraan toe gaat in de samenleving, en hoe onze eigen levens ook in gevaar zijn (om maar één ding te noemen door de gevaarlijke escalatie naar een derde wereldoorlog).

Ontluiking van sociale strijd en de verarming, sociale afbraak en vernietiging van ons leefmilieu is zijn de afgelopen jaren nochtans toegenomen, zoals de Gele Hesjes, de klimaatjongeren en de revival van de werkonderbrekingen bij de spoorwegen in het VK en in het onderwijs, de autofabrieken, en de groothandel in de VS ons laten zien. De verontwaardiging over de vervolging van Julian Assange en de strijd voor zijn bevrijding kan veel beter hierbij aansluiting zoeken dan bij steriele petities of smeekbedes aan parlementaire verkozenen.

Zal een burgerinitiatief voor Assange in Gent dan niet in delfde val trappen? Misschien, en het risico bestaat zeker dat er een sfeer groeit van “we gaan iets vragen aan onze politici, die gaan dat dan doen en dan gaan we een stap dichter bij een betere wereld en bij Assange’s invrijheidsstelling zijn.” Het verschil is echter dat het om een collectieve actie, en dat het niet de bedoeling is om iets vriendelijk te vragen, maar om dmv van de mogelijkheid van een burgerinitiatief het gemeentebestuur voor haar verantwoordelijkheid te plaatsen, en ofwel nemen ze die, ofwel kunnen we verder ontluisteren. Verantwoordelijkheid is een standpunt innemen en zich uitspreken over het lot van Julian Assange. We kunnen manoeuvres verwachten om die vraag te ontwijken zoals in Leuven gebeurde: Waarom zou het Gents bestuur hier fundamenteel anders reageren? Onze ervaring is dus niet nul bij de aanvang van de actie. Eén van de lessen die we er nu al uit kunnen trekken is dat we in Gent niet zoals in Leuven de neutrale vraag gaan stellen om “de burgers informeren over de toestand van Julian Assange”, maar wel om “zich onvoorwaardelijk uitspreken voor de onmiddellijke vrijlating en het eerherstel van Julian Assange”. Een zich democratisch achtende instelling die dat niet wil doen, is waarschijnlijk ook niet bereid om de sociale bescherming van haar onderdanen te versterken? We kunnen in Gent dan ook zoals in Leuven erbij eisen dat om de sociale bescherming komt voor het gemeentelijk personeel aan te vullen met een klokkenluidersstatuut².

Als een Gents engagement voor Julian Assange kans wil maken om een gevoelige snaar te raken, en daardoor een breder draagvlak creëren voor de steun aan Assange, dan zal het een radicaal uitgangspunt moeten nemen, met zo concreet mogelijke eisen die aansluiten bij de actuele beweging tegen afbraak van onze levensomstandigheden. Of zoals journalist John Pilger het zou zeggen: “Assange is de moedige belichaming van de strijd tegen de meest onderdrukkende krachten in deze wereld.”

Wij bedanken Kolja voor zijn inspirerende voettocht, en om de discussie aan te zwengelen voor sociale actie voor Julian.

Free Julian Assange!

1Het “herd immunity” en “open the business” beleid tijdens de pandemie in de VS en Europa heeft ons getoond dat niet enkel Assange’s sociale rechten en bescherming van geen tel was voor ons establishment, maar evenmin die van de ganse werkende klasse.

2In Leuven heeft de gemeenteraad zich ook hiervoor onbevoegd verklaard.