In een vorige post hebben we een samenvatting gemaakt van de toespraken in het Belmarsh Tribunal, het initiatief van de Progressive International om de War on Terror symbolisch “terecht te stellen”. Aangezien het initiatief voor de meesten als iets vooruitstrevend wordt beschouwd – een stap in de richting van de sensibilisering van het groot publiek over de schandalige vervolging van Julian Assange, en op die manier een stap in de richting van zijn vrijlating? – is het aangewezen om toch enkele kanttekeningen te maken. Wat is de setting, wat zijn mogelijke achterliggende belangen of motieven van de organisators, waarom nodigen ze die bepaalde sprekers uit en waarom gaan die sprekers daarop in?

De initiatiefnemers hebben gekozen voor een mengeling van sprekers, die grosso modo in 2 categorieën kunnen onderverdeeld worden:

1. Mensen die heel dicht bij Julian Assange of Wikileaks staan, als verwant of naaste medewerker: hieronder Edward Snowden (Wikileaks meest gekende klokkenluider), Stella Moris (Julian Assange’s partner), Stefania Maurizi (medewerker van Wikileaks en adviseur van Assange’s ‘legal team’), Daniël Ellsberg (Onthuller van de Pentagon Papers in 1971, waarvoor hij 2 jaar vervolgd werd onder de Espionage Act)
2. Parlementairen, in concreto van het Britse Labour, het Duitse Die Linke en de Australische Green Party.

Het is over die tweede categorie dat we kritisch mogen zijn. Wat is de bedoeling van het ‘Belmarsh Tribunal’ om gekende (bevriende) politici uit te nodigen om zich uit te spreken tegen de uitlevering en vervolging van Assange? De hoop aanwakkeren dat daarmee de politieke druk zal opgevoerd worden op de Verenigde Staten om de aanklachten tegen Assange te laten vallen en de zaal te seponeren? Daar lijkt het op, maar dat is een heel twijfelachtige onderneming. Ten eerste als we luisteren naar wat ze verkondigden, zat daar niks nieuws in voor wie de zaak-Assange een beetje volgt. Wel gemeenplaatsen als “Julian Assange en Wikileaks hebben dingen aan het licht gebracht die anders niet geweten zouden zijn”, of “de oorlogen in Irak en Afghanistan waren illegaal, of gingen over ‘geopolitieke belangen'”. Ze doen ook nergens een suggestie over wat er moet gebeuren, wat ze zelf nog zullen ondernemen om die politieke druk op te voeren.

Het profiel van de volksvertegenwoordigers die door de Progressive International werden uitgekozen is opvallend: ofwel zijn ze binnen hun eigen partij op een zijspoor gezet, terug naar “bakbenchers” plaatsen geschoven (Corbyn, McDonnel), ofwel heeft hun partij recentelijk een zware verkiezingsnederlaag geleden (zoals Die Linke in Duitsland). Het ziet ernaar uit dat dit eerder een poging is om zich te “heroriënteren”, zich opnieuw een radicaler profiel aan te meten en naar dito achterban aan te spreken, en internationale netwerken op te zoeken. Varoufakis, de initiatiefnemer van dit Tribunaal (die “zeer vereerd” was dat hij ervoor was uitgenodigd om zelf iets te mogen zeggen) komt uit een vergelijkbare politiek traject: uitgerangeerd bij Syriza in Griekenland, waarna hij met Diem25 een poging onderneemt om opnieuw netwerken van politici en ex-politici in Europa te onderhouden (in de verwachting om daar vroeg of laat een politieke partij of carrière uit te halen). Eén van de paradepaardjes van Diem25 is de “Green New Deal”, een idee dat ook door de EU is overgenomen.

De vervolging van Julian Assange is daarbij een geschikte gelegenheid om die netwerkvorming aan op te hangen. Maar wat hebben sommige van de hier genodigde politici gedaan tegen de vervolging van Assange toen ze wel in een positie zaten om invloed uit te oefenen?

• Jeremy Corbyn: op 13 april 2019, 2 dagen nadat Assange uit de Ecuadoriaanse ambassade werd gesleurd en opgesloten in London Belmarsh, verklaarde hij dat Assange naar Zweden zou moeten uitgeleverd worden. Met klem (vanaf 30″): “He MUST answer those questions and those demands about the accusations made against him”, “There can be no hiding place for those kind of accusations!” Als Corbyn de Zweedse zaak tegenover Assange een beetje gevolgd had – wat we mogen verwachten dat hij toch zou gedaan hebben doorwinterde politicus in Groot-Brittannië – dan had hij op dat moment al kunnen weten dat die niks om het lijf had en op zijn minst een kunnen vermoeden dat het opgezet spel was, zoals later ook door Nils Melzer bewezen is. Wat hij zeker had moeten weten, is dat Assange altijd bereid geweest is om vragen over die zaak te beantwoorden vanuit de ambassade in Ecuador – wat hem geweigerd werd hoewel het een gebruikelijke praktijk is – OF bereid was om naar Zweden te komen indien de Zweedse autoriteiten hem konden garanderen dat dit geen valstrik was om een tussenstadium voor zijn uitlevering naar de VS op touw te zetten. Iets wat de Zweedse autoriteiten hem ook weigerden te garanderen (wat zijn vermoeden bevestigde – en de logica erachter is dat uitlevering vanuit Zweden diplomatiek minder gevoelig zou liggen dan vanuit het VK). “those kind of accusations” kunnen in die context bezwaarlijk uit de mond van een Assange-aanhanger komen (en al zeker niet 2 dagen nadat Lenin Moreno de diplomatieke bescherming voor Assange ophief, waarop hij prompt in de gevangenis gegooid werd)

• John McDonnell, partijgenoot van Jeremy Corbyn, antwoordde in oktober 2019 in een interview met Alastair Campbell op de vraag (op 1’53) “Is Tony Blair a war criminal”: “No, no.” Waarop hij Blair bewierookt voor het afsluiten van akkoorden in Noord-Ierland. Dat was dus nadat Assange al 6 maanden in London Belmarsh opgesloten zat, vervolgd om wat Wikileaks over de Amerikaanse invasie in Afghanistan en Irak naar buiten bracht. De invasie in Irak was gebaseerd op leugens over Weapons of Mass Destruction, en Tony Blair was één van de meest ferventste voorstanders van de invasie in 2003. Een standpunt waar hij ook in 2016 nog volledig achter stond. Het is moeilijk te begrijpen dat John McDonnell 2 jaar later deelneemt aan een symposium waarbij de ‘War on Terror’ op de beklaagdenbank staat, tenzij uit puur opportunistische motieven.

• Özlem Demirel: in een interview met Deutschlandfunk in maart 2020 over de Grieks-Turkse vluchtelingencrisis, stelt ze dat Griekenland inderdaad het recht heeft om zijn grenzen af te sluiten. Demirel zetelt voor Die Linke in het Europees parlement. In aanloop naar de recentste Europese parlementsverkiezingen van 2019 schrapte haar partij een frase die de fundamenten van de EU als militaristisch, neoliberaal en ondemocratisch bestempelde.

Over de andere parlementairen die aan het ‘Belmarsh Tribunal’ deelnamen hebben we weinig concrete info, maar gezien hun nietszeggende statements is het aannemelijk dat ook zij daar vanuit opportunistische motieven zaten.