De zitting van woensdag 16 september bracht de getuigen John Goetz, destijds journalist bij der Spiegel en nu werkzaam voor de Duitse openbare omroep, en Daniel Ellsberg, uitbrenger van de Pentagon Papers, aan hetwoord.
- Getuigenis en kruisverhoor van John Goetz. Goetz nam in 2010 deel aan de spraakmakende bijeenkomsten van journalisten van The Guardian, The New York Times, der Spiegel, … in samenwerking met Wilileaks in “the bunker”, om de Afghanistan en Irak war logs te verwerken en voor publicatie beschikbaar te maken. Normaal gezien zijn die grote kranten concurrenten van elkaar en willen ze elkaar de scoops afsnoepen, maar de informatie die door WikiLeaks werd was belangrijk genoeg om die onderlinge concurrentie te overstijgen. Goetz herinnerde zich Assange’s obsessie met de bescherming van bronnen. Alles moest gedubbelcheckt worden en als het niet 100% zeker was dat er niks zou uitlekken, stelde hij zijn veto voor publicatie.
- Daniel Ellsberg (91) kan als de peetvader van de klokkenluiders beschouwd worden. Hij bracht in 1971 de Pentagon Papers uit, over de leugens van de Amerikaanse overheid over hoe de Vietnamoorlog verliep. Ellsberg kwam destijds aan de informatie als data-analist bij het Pentagon, waar hij ook nauw samenwerkte met Henri Kissinger. Zijn papers onthulden dat de Amerikaanse autoriteiten er al veel langer van overtuigd waren dat ze die oorlog niet zouden winnen, maar desondanks de Amerikaanse bevolking verder voorlogen en hun operaties voortzetten (de oorlog duurde uiteindelijk tot 1975). Ellsberg werd 1973 onder de Espionage Act aangeklaagd (met risico op een maximumstraf van 115 jaar) maar vrijgesproken op basis van (voornamelijk) procedurefouten. Ellsberg wees op de treffende gelijkenissen tussen zijn zaak en die van Wikileaks. Wanneer de publieke opinie zo weinig informatie heeft over zulke belangrijke (militaire) kwesties, is er eigenlijk van democratie geen sprake, stelde Ellsberg. De illegale oorlog in Irak waarover WikiLeaks dingen naar buiten bracht is daar een voorbeeld bij uitstek van. De Afghanistan war logs waren voor Ellsberg herkenbaar voor wat hij destijds over de Vietnamoorlog had gepubliceerd (of wat de kranten met zijn informatie hadden gepubliceerd): een eindeloze spiraal van oorlogsmisdaden, folteringen, moord en doodseskaders. Het enige wat sindsdien veranderd was, was dat die zaken sindsdien zo “common sense” geworden waren, dat ze niet meer als “Top Secret” werden geklasseerd. WikiLeaks heeft met andere woorden minder grote “staatsgeheimen” naar buiten gebracht dan de Pentagon Papers.
- In het kruisverhoor van Ellsberg probeerde James Lewis QC een wig te drijven tussen hem en Assange. Assange zou veel minder voorzichtig geweest zijn in het uitbrengen van informatie dan Ellsberg (die 4 volumes achtergehouden had, vooral om diplomatieke inspanningen van de Amerikaanse overheid om de oorlog stop te zetten geen stokken in de wielen te steken). Ellsberg ontkende dit, volgens hem was Assange ook heel secuur te werk gegaan. Nadat De “Ellsberg de goeie – Assange de slechte” tactiek niet had gewerkt, sloeg James Lewis een agressieve toon aan tegen Ellsberg. “Hoe durfde hij te beweren dat niemand schade had geleden van de onthullingen?” – nadat hij een aantal gevallen had opgenoemd van mensen die waren verdwenen van de radar, en van een journalist die uit Ethiopië was moeten vluchten om elders onder te duiken. Ellsberg antwoordde dat de Amerikaanse overheid geen enkel bewijs had geleverd van 1 iemand die door de onthullingen zou verwond of gestorven zijn, en dat het nogal hypocriet was van de VS om nu zoveel tamtam te maken voor enkele potentiële slachtoffers van de WikiLeaks onthullingen, in een oorlog die een miljoen doden had gekost en waarbij 37 miljoen mensen op de vlucht moesten gaan.
- Noot van verslaggever Craig Murray: het gerechtshof moest vandaag een grote hoeveelheid waarheid slikken, misschien meer dan ze aankon… sommige zaken hebben ze toch kunnen “blokkeren” om aan het licht te komen. Bijvoorbeeld de getuigenis van John Goetz over de roddel dat Assange op restaurant bij een bespreking met Luke Harding en David Leigh zou gezegd hebben dat als informanten van de VS zouden sterven, dat dat hun verdiende loon was. Harding had die “anekdote” in zijn boek over WikiLeaks vermeld, en James Lewis had niet nagelaten om dat bij voorgaande getuigenverhoren – van getuigen die geen rechtstreekse partij waren – te laten vallen. John Goetz was wel rechtstreeks betrokken wegens aanwezig bij dat bewuste gesprek, en was bereid om te getuigen dat Assange zoeits nooit gezegd had. Rechter Vanessa Baraitser had hem verbod opgelegd om hierover te getuigen “tenzij de openbare aanklager je er een specifieke vraagt over stelt.” Dat ging James Lewis uiteraard niet doen.