Geachte gemeenteraad, stadsbestuur, Leuvenaars die mee luisteren van thuis uit,

Leuven krijgt vandaag de kans krijgt om een voorbeeld te zijn voor andere gemeenten op het gebied van democratie, transparantie en bescherming van klokkenluiders. Zoals onze stad ook op andere domeinen die rol vervult.

De officiële naam van het burgerinitiatief dat 750 Leuvenaars mee onderschreven hebben is “geen uitlevering van Julian Assange aan de Verenigde Staten. Vrijlating van Julian Assange en Chelsea Manning”.

Ik begrijp dat dat op die manier – als we enkel de vlag en niet de lading erachter bekijken – de reactie kan uitlokken “Wat is het belang daarvan voor onze lokale gemeenschap?” Het antwoord daarop is nochtans niet zo moeilijk. Julian Assange, als journalist, en Chelsea Manning, als klokkenluider, staan immers symbool voor veel meer dan wat hen als persoon overkomt. 

Als een journalist voor het uitbrengen van informatie in het algemeen belang opgesloten wordt, en bij uitlevering levenslang krijgt – 175 jaar, zegt de Amerikaanse openbare aanklager, en verwijt dan Assanges aanhangers dat ze dat cijfer misbruiken als “theoretisch” getal, terwijl er in de rechtbank in praktijk nog wel wat af kan gaan – dan is dat uiteraard een historisch precedent tegen persvrijheid. Assange zal ook worden berecht BUITEN de Grondwet om. De dreigementen die CIA-baas Mike Pompeo al in 2017 uitte – “Assange moet voor mij geen bescherming krijgen van de First Amendment” – zijn realiteit geworden in het dossier dat de VS tegen hem hebben samengesteld. We weten vandaag allemaal hoe belangrijk de Grondwet is voor de bescherming van burgers, of dat nu de Amerikaanse, de Belgische of welke ook is. Als Assange op die manier wordt veroordeeld dan zijn journalisten wereldwijd vogelvrij verklaard.

Beste Leuvenaars die meeluisteren, ik kan mij inbeelden dat sommigen zouden zeggen “Ja maar, wij in Leuven hier, wij gaan daar toch geen gevolgen van ondervinden? Waarom dan?”, dan is dat een onterechte reflex. Als de pers en vrije meningsuiting aan banden gelegd worden dan heeft dat gevolgen wereldwijd, dus ook in Leuven. We wonen niet op een eiland dat zich daaraan kan onttrekken. Over zo’n fundamentele zaken is vandaag de dag wat er zich op wereldvlak afspeelt, en wat er in de lokale politiek, in een gemeente, beslist wordt, meer en meer met elkaar verweven. Ik zal dat trouwens straks met een heel concreet voorbeeld uit een van onze voorstellen die we gaan doen, verder uitleggen. Een gemeenteraad, een lokaal bestuur, dat zijn democratische instellingen. Elke democratische instelling moet zich uitspreken voor transparantie en vrijheid van informatie, voor persvrijheid en voor de bescherming van klokkenluiders die gevoelige informatie naar buiten brengen. Ze spreken zich best ook uit wanneer een flagrante schending van die principes gebeurt, zoals nu met de vervolging van Julian Assange en Wikileaks (al was het maar om niet de indruk te wekken om akkoord te zijn met de wanpraktijken)

Beste gemeenteraad (terug naar jullie), de manier waarop dat gebeurt is uiteraard ook belangrijk. Hoe kunnen we op de meest effectieve manier op ons lokaal niveau een engagement aangaan dat solidariteit betuigt aan Assange, en die de inwoners en kiezers van onze stad ook de boodschap geeft dat we niet lichtzinnig over zo’n zaken gaan? We hebben de indruk dat daarvoor wat koudwatervrees is, en dat begrijpen we ook. Dat is toch wat we opvangen uit sommige signalen die we krijgen. 

We hebben daarom ook uitgezocht op welke manier de algemene doelstelling “erkenning geven aan Assange en Manning” concreet kan vertaald worden naar regelgeving op gemeentelijk niveau, en we verwachten ook niet dat jullie eender welk voorstel die burgers aan hun stadsbestuur voorleggen zonder meer aanvaarden. Daarom dat er ook een debat over zal zijn zo dadelijk, en daarom leggen we ook 4 concrete zaken ter stemming voor, zoals we het ook hebben aangeduid in ons verzoekschrift. Als gemeenteraadsleden zijn jullie daar al allemaal van op de hoogte, ik ga er niet uitgebreid verder op ingaan.

Voor de Leuvenaars die meeluisteren en voor de aanwezige pers die het uitgeschreven verzoekschrift misschien niet helemaal heeft kunnen inkijken, wil ik die voorstellen nog even toelichten, met een korte motivatie voor elk van hen. We vragen ook uitdrukkelijk om er afzonderlijk over te stemmen, uiteraard zou het voor ons ideaal zijn dat ze allemaal worden aanvaard, maar ze hebben hun waarde ook op zich. En het spreekt vanzelf dat als ze allemaal in 1 pot gegooid worden, dat als één ervan moeilijk realiseerbaar wordt geacht, de anderen daar ook de dupe van zullen zijn).

1. Ons eerste voorstel is om Leuvenaars te informeren over het uitleveringsproces van Assange, en welke consequenties dat heeft voor persvrijheid en bescherming van journalisten en klokkenluiders onder de Grondwet. In een officiële publicatie van de stad. Waarom? Er is zo goed als niks verschenen in de pers over zon belangrijk proces. Leuven zou een voorbeeld kunnen geven en een statement maken.
2. Tweede voorstel: verleen ereburgerschap aan Julian Assange en Chelsea Manning. Mensen die hun nek uitgestoken hebben om fundamentele waarden van onze democratie te verdedigen, die mogen daarvoor erkenning krijgen, ons blijven herinneren voor welke idealen en om welke redenen ze in hun penibele situatie geraakt zijn. 
3. Derde voorstel: benoem een straatnaam naar “Klokkenluiders”. Specifiek of in het algemeen. Onze suggestie is om de Albert Stanierstraat de toevoeging “klokkenluidersstraat” te geven, vanwege diens rol in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Chelsea Manning van onze stad.
4. Ons vierde voorstel is om een klokkenluidersstatuut in te voeren voor het gemeentelijk personeel. De ombudsdienst van de stad heeft daar voor ons een aantal opzoekingen voor gedaan. Om op het concreet voorbeeld van daarstraks terug te komen: de Europese regelgeving voor klokkenluiders uit 2019 moet in de loop van het jaar 2021 ook op gemeentelijk niveau toegepast worden. Leuven kan nu al de stap zetten om een statuut uit te werken dat daar conform mee is en dan ook op die manier een voorbeeldfunctie vervullen. 
5. Om af te sluiten met iets luchtig, het moet niet altijd serieus zijn, een kwisvraag. (Ze staat niet in ons verzoekschrift). burgemeester Mohamed Ridouani zal er zeker op kunnen antwoorden maar iedereen mag meedoen. Het netwerk van Mayors for Peace, burgemeesters voor de vrede, werd in 2011 genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede door Mairead Maguire, Nobelprijswinnares voor de Vrede in 1976. Zoals we weten is Leuven niet zomaar een passief lid van dit netwerk, want in augustus organiseerde ons stadsbestuur er een evenement voor naar aanleiding van 75 jaar Hiroshima, riep onze burgemeester andere Belgische burgemeesters op om hier ook aandacht voor te hebben. De vraag is, wie nomineerde Maguire in 2019 voor de Nobelprijs, dus van vorig jaar?